"Totem ve Tabu"dan "Les Amants"a Arzunun Maskesi

Sigmund Freud, “Totem ve Tabu” (1913) adlı eserinde, arzular ve tabular arasındaki ilişkiyi anlatır. Ona göre, tabular toplumsal bir savunma mekanizması işlevi görür. Özellikle bastırılmış olan cinsel ve saldırgan dürtüler tabuların kökeninde yer alır. Toplum için, bireyin arzuları tehlikelidir ve bastırılması gerekir. Bu arzuları gerçekleştirmenin yol açacağı suçluluk ancak bu arzuların yasaklanıp tabulaştırılmasıyla baskılanabilir. Bu şekilde, ensest yasağı ve öldürme yasağı gibi tabular toplum içinde oluşur.

Sigmund Freud - Totem ve Tabu (1918)

“Hiç kuşkusuz açıkça yasak edilen şeyler kesinlikle bir isteğin hedefi olan şeylerdir.” Yasak veya tabu dediğimiz şey bastırılan bir arzunun sonucudur. Yasalar, yasaklar, kültürel kurallar ve tabular, toplumun bu tehlikeli arzularla başa çıkma ve onları bastırma ihtiyacının ürünüdür.

Rene Margitte’in “Les Amants / The Lovers” (1928) adlı tablosunda, Freud’un “Totem ve Tabu”sunda anlattığı gibi, arzuların sadece bireysel değil, toplumsal bir örtüyle de bastırıldığını yansıtmıştır. Eser, arzu dolu iki aşığı resmediyor gibi görünse de, eserde engellenme, yasak aşk, bastırılmış duygular gibi temaların işlendiği yorumlanabilir. İki aşık öpüşerek paylaştıkları bir arzunun varlığını gösterirken, bu arzunun doyuma tam ulaşamadığına şahit olmaktayız. Bu doyum, beyaz örtülerle engellenmiş ve gerçek arzunun tam olarak yaşanmasının önüne geçmiştir.

René Magritte - Les Amants (1928)

“Les Amants / The Lovers” arzunun varlığını hissettiren ancak arzunun ifadesini boğan bir görüntü yaratır. 

Freud’un 1913’te “Totem ve Tabu” eseriyle teorisini kelimelere döktüğü bu evrensel insani çatışma, farklı dönemlerde farklı sanatçılar, düşünürler tarafından da irdelenmiş ve çeşitli ifade yollarıyla eserlerde işlenmiştir.